سیاست به مثابه سازش و اجماع راه حل توسعه استان کهگیلویه و بویراحمد

“حمید عزیزی” /”صبح خرد”؛  در چند دهه ی گذشته، تأکید بیش از حد بر ساختار قومی- قبیله ای در استان کهگیلویه و بویراحمد، موجب احساس دوری مردم از هم شده است و مانع تکوین هویت یگانه ای در استان و سدی دربرابر وفاق بر روی منافع و توسعه ی استان در ابعاد گوناگون شده است. تعصبات قومی و قبیله ای موجب کاهش پتانسیل در اجماع و قدرت یابی و تمرکز منابع در دسترس مدیران و مسئولانی شده که برنامه ای برای توسعه استان داشتند. در فرهنگ سیاسی نخبگان حاکم در استان، سیاست تبدیل به مشغله ای خصمانه شده است در این فرهنگ، باور بر این است که باید از طریق منازعه سیاسی، منازعه سیاسی را از بین برد. سیاست در جنین فرهنگی به معنای سازش و وفاق نیست بلکه به معنای چگونگی از میان بردن و از میدان به در کردن طرف مقابل است. از دلایل وجود چنین فرهنگی در استان کهگیلویه و بویراحمد ساختار قومی- قبیله حاکم بر استان است.

قوم مداری گرایشی است که بر حسب آن افراد جامعه یا قومی فرهنگ خود را برتر از فرهنگ دیگران می پندارند. هنگامیکه اعضای یک گروه درباره دیگران به داوری می نشینند، غالباً قوم مداری آنها را به احساس خودبرتر بینی سوق می دهد. این گرایش آثار و پیامدهای منفی به دنبال دارد از جمله مانع نوآوری های احتمالاً سودمند می شود؛ از هر گونه مبادله فرهنگی و غنی سازی فرهنگ خودی جلوگیری می کند؛ نهایتاً برآیند کلی قوم مداری و تعصبات قومی جلوگیری از تشریک مساعی، ایستایی، توسعه نیافتگی هر قوم و قبیله و جامعه ای است. استان کهگیلویه و بویراحمد که ایلات و طوایف گوناگون تشکیل شده است در چند دهه ی گذشته با آثار زیانبار گرایشات تعصبات قومی و طایفه ای روبه رو بوده است، تا جاییکه می توان یکی از دلایل توسعه نیافتگی استان علی رغم استعدادهای طبیعی و انسانی آن را پرداختن بیش از حد به مسائل قومی- قبیله ای است.

شعار وفاق ملّی دولت چهاردهم که در سطح ملّی بر استفاده از ظرفیت تمامی نیروها و گرایشهای سیاسی-اجتماعی (قومی، مذهبی) جهت تأمین منافع ملّی تأکید دارد بالتبع انتظار می رود در سطح استان کهگلیویه و بویراحمد که به لحاظ تنوع ایلات و طوایف ماکتی از ایران بزرگ است مسائل و اولویت های کلان استان شناسایی و توافق شود که توانایی و پتانسیل های طبیعی و نیروی انسانی فارغ از دسته بندی های ایلی و طایفه ای جهت بهبود زیرساختها و توسعه ی استان به کار گرفته شود. این رویکرد به سیاست به مثابه سازش و اجماع می نگرد. در این برداشت، سیاست ابزاری خاص برای برطرف کردن درگیری تلقی می شود: یعنی، با سازش، میانجی گری و مذاکره، نه با زور یا اِعمال قدرت آشکار. وقتی سیاست “هنر ممکن ها” توصیف می شود معنی اش همین است. این تعریف از کاربرد روزمره اصطلاح سیاست جدانشدنی است. برای مثال، وقتی راه حل مسأله ای راه حل سیاسی توصیف می شود، مبیِّن بحث صلح آمیز و میانجی گری، و در برابر راه حل تقابلی است.

بر اساس این رویکرد سیاست فعالیتی است که از طریق آن منافع متفاوت واحد معینی از حکمرانی، با دادن سهمی از قدرت و منابع، که متناسب با اهمیت آن منافع در رفاه و بقای کل اجتماع است، حاصل می شود. این نظر درباره سیاست مبتنی بر ایمانی راسخ به کارایی بحث و مذاکره، و نیز به این باور است که مشخصه ی جامعه، اجماع است نه درگیری سازش ناپذیر. سازش بدان معناست که همه طرف ها امتیازهایی بدست می آورند و در عین حال هیچ طرفی به طور کامل راضی نیست(پرهیز از نگاه صفر و صد و سیاه و سفید). در این معنا، سیاست را می توان نیرویی متمدن، تمدن ساز و مروّج توسعه دانست.