چگونه خبر مرگ پدر و مادر و دیگر عزیزان را به کودکان بگوییم !؟

“صبح خرد”، مرگ پدر و مادر یکی از تلخ ترین و ناخوشایند ترین خبرها برای همه اعضای خانواده به خصوص کودکان است به همین دلیل معمولا این اتفاق را برای کودکان پنهان می کنند یا در لفافه ، و به صورت گنگ و نارسا بیان می کنند و به همین جهت کودکان دچار سردرگمی درنتیجه ناراحتی بیشتری تحمل می کنند.
_ برای اعلام خبر مرگ عزیزان لزومی به پنهان کاری ، لفافه کاری ،پیچیده سازی نیست و باید در سریعترین زمان (مگر در موارد خاص مثل بیماری کودک )اطلاع داده شود و آن را هم با کلمات و جملات ساده بیان کنیم.
_ به کودک بگوییم پدر به علت تصادف یا مریضی یا ….. دیگر نمی تواند راه برود ، نمی تواند صحبت کند ، نمی تواند غذا بخورد ،نمی تواند نفس بکشد ،نمی تواند با ما به تفریح برود و…… و در نهایت به آرامی بگوییم بابا مرد.
_ از کلمات و جملاتی مثل : اینکه بابا پیش خدا رفت ، به مسافرت رفت ، به سفر حج رفت ، پیش خدا رفت و بابا بعداً می آید خودداری کنیم.
_ از کلماتی مثل رحلت کرد ، فوت نمود و وفات کرد خودداری کنیم چون کودک معانی آن ها را نمی فهمند . از کلمه ساده (بابا مرد ) استفاده کنیم .
_ به علت عاطفه و هیجان اجازه ندهیم که کودک هنگام غسل و کفن و تدفین کردن جسد را ببیند و اجازه ندهیم هنگام قبر کردن اورا بالای قبر ببرند و شاهد دفن جسد باشد.
_ اگر کودک سوال کرد که بابا دیگه نمی آید خودمان را کنترل کنیم ( بدون اینکه گریه کنیم) مستقیم بگوییم دیگه نمی آید خونه .
_ اگر گفت چرا دیگه نمی آید خونه : بگوییم چون نمی تواند راه برود ,نمی تواند نفس بکشد و چون مرد ،دیگه نمی‌آید خونه .
_ اگر کودک گفت الان بابا کجاست ؟ بگوییم نمی دانم .( چون واقعا ما بزرگترها هم نمی دانیم ).یعنی لزومی ندارد هر سوال کودک را پاسخ دهیم .چون باعث جواب تراشی می شود نه جواب واقعی .
_ اگر سوال کرد چه کسی برای من خرید می کند ، یا تفریح می برد یا مدرسه می برد یا….. در جواب بگویید خودم ، یا بگویید بابا بزرگ ، مادربزرگ ،خاله ، عمه ،عمو ،دایی و….. تا کودک احساس تنهایی و بدون پشتوانه بودن نکند .
_ اگر سوال کرد که بابای من بود دیگران چرا گریه می کنند ؟ بگویید آنها هم مثل ما برای بابا ناراحت هستند چون مرد و در بین ما نیست .
_ هنگامی که عزا و شیون می کنید از جملاتی مانند : تقصیر تو یا تقصیر ما یا تقصیر خواهرت یا تقصیر فلانی و … بود که این اتفاق افتاد موکدا موکدا خودداری کنید چون به هر صورت داغداران با مرگ عزیزان به تدریج و در طول زمان کنار می آیند اما این جملات مقصر بودن ؛ اعضای خانواده را به خصوص کودکان را دچار احساس گناه می کنند و روان آنها را به علت خود محکومی و خود مقصری آسیب می زند و آثار و پیامدهای منفی این روان آزاری ، مصیبت بار و جبران ناپذیر و این خود محکومی در زندگی بزرگسالی و حتی تا ابد پایدار و ماندگار است .
_ هنگام شیون و عزا از جملاتی که حاکی از شکایت و گلایه از خداوند است جدا خودداری کنید . مثال : خدا چطور دلت اومد ! ، خدا بد کردی !؟خدا دلت برای فلانی نسوخت! خدا ظلم بزرگی کردی ! و …..
_ اما این خبر را چه کسی به کودک بگوید ؟
کسی ( مثل پدر بزرگ ، مادر بزرگ ، خاله یا هر کسی که بیشترین ارتباط عاطفی را دارد ) به کودک بگوید.
_ در ایام سوگواری نیازهای کودک مثل خواب ، تغذیه ،بازی و تفریح با دوستان و اسباب بازی هایش غافل نشوید .
_ در ایام سوگواری کودک در مراسمات شرکت کند اما کوتاه باشد سعی کنید کودک در این ایام با دوستانش یا با کسی که ارتباط عاطفی بیشتری دارد باشد تا سرگرم شود و ذهنش کمتر مشغول این خلا عاطفی و این فقدان شود .
_ اگر کودک گریه کرد مانع گریه کردنش نشوید بلکه اورا در آغوش بگیرید و بگذارید گریه کند کمی بعد با یک بیسکویت ، کیک ،یک لیوان آب و شربت یا بستنی از او پذیرایی کنید .

سید محسن عبداله پور
درمانگر و مشاور خانواده