لیدرهای درمانده!

“صبح خرد”؛” محسن خرامین”/ از نهاد انتخابات که از محصولات فکری مدرنیته در غرب است و با مشروطه وارد ایران شد آنچه به ما رسید بیش از آن که نهادمند شدن این ایده و مدل حکومت مندی باشد برخی کلمات ، اصطلاحات و یا نمایش هایی از آن بوده است.

لیدر leader  واژه  ای انگلیسی است که به معنای رهبر و راهنما است و در عالم سیاست نیز همین معنا از آن مستفاد می شود. این کلمه در روزمره ایرانیان و بویژه در کهگیلویه و بویراحمد به افرادی گفته می شود که در اطراف نمایندگان مجلس و یا نامزدهای انتخابات قرار دارند و به ظاهر از نفوذ و قدرت و تمکن مالی برخوردارند.

تحولات جدید در عالم سیاست و شکل گیری جنبش های توده ای و بدون رهبر و یا بدون سر که تقریبا با بهار عربی و فعالیت گروه فیس بوکی ۶ آوریل در مصر و حوادث مربوط به میدان التحریر قاهره کلید خورد در سال های اخیر بازتابی از به حاشیه رفتن لیدرهای سیاسی و نقش بازی کردن آنان است. در اتفاقات و حوادث سال گذشته در کشور نیز نه مردم در خیابان تمایلی به داشتن لیدر نشان دادن و نه هیچ لیدر سیاسی امکانی برای حضور و رهبری اتفاقات را پیدا کرد. زمانی که در خارج از کشور کسانی سند وکالت لیدری را امضا کردند با واکنش سرد جامعه مواجه شدند تا مشخص شود مردم در سطح کلان نه لیدرها را قبول دارند و نه احتمالا قائل به وجود لیدر برای مطالباتشان باشند. هر چند در رابطه با جنبش ها و یا حرکت های کلان سیاسی حضور رهبر و یا فقدان آن تحلیل های مختلفی وجود دارد.

در تحولات و تحرکات حول انتخابات مجلس در کهگیلویه و بویراحمد نیز مسئله عبور از لیدرها و میانجی های سیاسی قابل مشاهد است. مردم ترجیح می دهند خود تصمیم گیرنده برای رای خود باشند تا اینکه به عنوان سیاهی لشکر و یا اعداد لیدرها بین نامزدها دست به دست و یا مورد چانه زنی قرار گیرند. اینجا که برخی کنش های متعلق به سیاست در میدان مناسبات قومی و قبیله ای حضور دارد، شکل بازی قبیله ای هم در حال رنگ عوض کردن است و هر کسی می خواهد خود لیدر و نفر اول باشد و از این خوان گسترده بی نصیب نباشد. فقدان احزاب و تشکلات سیاسی و نهادهای مدنی به عنوان حایل و میانجی میان مردم و قدرت سبب استمرار نگاه و رابطه ارباب _ رعیتی که از گذشته در رابطه مردم و صاحبان قدرت وجود داشت شده است.

در کتاب « نوسازی و جامعه ایلی بویراحمد در دوره پهلوی» با استناد به مکاتبات و نامه های سلطانعلی سلطانی نماینده ۹ دوره مردم بهبهان و کهگیلویه در مجلس شورای ملی آمده است: سلطانی برای آرام و همراه کردن عشایر درخواست حواله های قند و چای از دربار داشت که با مخالفت نهادهای برنامه ریزی و بودجه ای مواجه شد اما دربار با این درخواست موافقت کرد و بعد از آن مقادیری قند و چای برای توزیع در میان عشایر در اختیار سلطانی قرار گرفت که طبق گفته نویسنده در کتاب تحقیقی خود این حواله های مربوط به مردم سر از بازار شیراز در آورد و توسط همان نیروهای ذی نفوذ ایلی و منطقه ای که قرار بود میان مردم آن حواله ها را توزیع کنند برای خودشان فروخته شد.

این نگاه و رابطه کماکان ادامه دارد و لیدرها با مانورهای ساختگی و ارایه عددهای غیر واقعی امتیازات اصلی را صاحب می شوند و در نهایت نیز خیری از آنها به مردم نمی رسد. به همین علت در سال های اخیر شاهد افول قدرت و نقش بازی کردن لیدرها بوده ایم و مردم ترجیح می دهند خود مستقیما با نمایندگان و صاحبان قدرت ارتباط بگیرند و هر گونه واسط و حایلی را از میان بردارند.

لیدرها نه تنها از هر گونه هزینه ای گریزانند بلکه دربدر در پی غارت پول، امتیازات و فرصت های بکارگیری خود و نزدیکانشان هستند.

در عصر جدید که یکی از تعاریف حول امر سیاسی ظهور اصطلاح « انبوه خلق » است؛ خلق هیچ ارباب و واسطه ای در قدرت را نمی پذیرند و به عبارتی نخبه گریز هستند و بلاواسطه می خواهند بخشی از بازی باشند.

با تحولات و تغییرات نسلی جدید هر گونه ارباب و ریش سفیدی و یا بزرگ خاندان در حال تغییر معنا و خارج شدن از حیز انتفاع است و عملا تعریف نخبگان اجتماعی دچار تغییر بنیادین شده است و حتی هفتگی همایش ها و گردهمایی های بسیار برای این افراد برگزار شود این طیف دیگر قادر به ایفای نقش در مناسبات مدرن نیست.

هر چند نباید از یک اتفاق تلخ بسادگی گذشت و آنهم عطش برخی جوانان و نسل های جدید برای “پا جای پای” لیدرهای به تاریخ پیوسته گذاشتن با تقلید همان ژست ها و رفتارها، و حتی همان برندهای ماشین و لباس و اکسسوری های حالا دیگر دمده شده!/کانال تلگرامی گلبونگ